Huyện… thủy điện

(Cadn.com.vn) - Theo Báo cáo số 196 ngày 30-11-2011 của UBND tỉnh Quảng Ngãi, H. Sơn Hà có 18 dự án thủy điện (DATĐ), trong đó có 9 DA xây dựng trên địa bàn các xã của huyện có ảnh hưởng trực tiếp gồm: Tam Rao, Nước Lác, Sơn Trà 1, Sơn Trà 2, Sơn Trà 3, Nước Trong, ĐăkĐrinh 2 và Trà Khúc 1; 9 thủy điện có ảnh hưởng gián tiếp đến H. Sơn Hà gồm: Bờ E, Sông Tang 1, Sông Tang 2, Thạch Nham, Đăk Sêlô, Huy Măng và ĐăkBa. Trước thực trạng DATĐ được cấp phép ồ ạt trên địa bàn, H. Sơn Hà đã đưa ra quan điểm: tất cả các DATĐ chưa thi công và chưa cấp phép đầu tư, đề nghị không tiếp tục triển khai và loại bỏ khỏi quy hoạch.

Qua khảo sát, đánh giá của huyện này và các Sở, ngành liên quan về khả năng ảnh hưởng của DATĐ trên địa bàn cho thấy, đối với thủy điện Sơn Trà 1, qua 5 lần kiểm tra và đi đến đánh giá, vị trí xây dựng trên thượng nguồn sông Xà Lo, đây là một trong 4 dòng sông hợp thành sông Trà Khúc. Nếu triển khai xây dựng, ngoài việc mất đi nhiều rừng phòng hộ, ảnh hưởng đến hệ sinh thái, môi trường thì còn có 10/14 xã nằm dưới hạ lưu sông Xà Lo có thể chịu rất nhiều hệ lụy nếu đập bị vỡ và tổn hại môi trường ở hạ lưu trong khi xây dựng công trình. Bên cạnh đó, Sơn Hà còn có 2 DATĐ khác đã được cấp phép đầu tư và cũng nhận được phản ứng dữ dội từ người dân cũng như chính quyền là Trà Khúc 1 và ĐăkĐrinh 2.

 Theo ông Nguyễn Thái, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND H. Sơn Hà, trong các cuộc tiếp xúc ở địa phương, 100% cử tri bỏ phiếu không tán thành xây dựng công trình thủy điện Trà Khúc 1 vì “lợi bất cập hại” bởi sẽ có nhiều xã, thị trấn của Sơn Hà ngập nặng hơn. “Một huyện phải gánh chịu trực tiếp 9 thủy điện và gián tiếp của 9 thủy điện khác là ngoài khả năng xử lý những hậu quả mà hoàn toàn có khả năng xảy ra”, ông Nguyễn Thái lo lắng.

Việc xây dựng quá nhiều thủy điện sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước trên các dòng sông (Trong ảnh: Một đoạn sông Nước Lác (H. Sơn Hà) đã bắt đầu khô cạn dù chưa đến mùa khô).

Mạnh tay loại bỏ dự án gây ảnh hưởng

Theo số liệu của Sở Công Thương Quảng Ngãi, tổng số DATĐ trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi theo quy hoạch đã được Bộ Công Nghiệp, UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt ban đầu là 25 DA với tổng công suất là 438,6MW. Qua quá trình rà soát, kiểm tra các thủy điện nhỏ trên địa bàn, tỉnh đã loại bỏ khỏi quy hoạch 7 DA (Suối Kem, Sơn Trà 3, Đăk Sêlô Trà Bói, Hà Dơi, Pừ Ê và sông Liên). Như vậy hiện trên địa bàn chỉ còn lại 18 DATĐ với tổng công suất là 329,9MW.

“Trên cơ sở tham mưu của Sở Công Thương, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã chủ trì cuộc họp với các Sở, ngành, địa phương có liên quan để xem xét, xử lý các DATĐ thực hiện chậm tiến độ, đồng thời xem xét chỉ đạo tiếp tục loại bỏ khỏi quy hoạch DATĐ không hiệu quả, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, xã hội, không gian sinh tồn của nhân dân... và tỉnh đã tiếp tục chỉ đạo tiến hành thủ tục loại khỏi quy hoạch 6 DATĐ đã thu hồi giấy chứng nhận đầu tư hoặc hết hạn theo chủ trương đầu tư gồm: DATĐ Nước Lác, Sông Tang 1, Sông Tang 2, Tầm Linh và Sơn Trà 2”, ông Nguyễn Xuân Thủy, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ngãi cho hay.

Và lũ mùa mưa khiến nhiều dòng sông trở thành những bãi bồi ngăn cản dòng chảy (trong ảnh: Một đoạn sông Trà Khúc qua TP Quảng Ngãi).

Như vậy, tổng số DATĐ trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi hiện nay còn 12 DA với tổng công suất là 293,4MW, trong đó có 2 DATĐ kết hợp thủy điện là thủy điện Nước Trong và ĐăkĐrinh có khả năng kết hợp nhiệm vụ phòng chống lũ và thủy điện còn các DATĐ khác đều không có khả năng tham gia điều tiết lũ mà còn gây lũ lớn phía hạ du.

Vì vậy, ngoài việc cắt giảm, loại bỏ 6 DATĐ nói trên, hiện UBND tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục chỉ đạo cho Sở Công Thương và các sở, ngành, địa phương liên quan tiếp tục rà soát, đánh giá 3 DA chưa triển khai là thủy điện Thạch Nham, Trà Khúc 1, ĐăkBa và 3 thủy điện đã cấp giấy chứng nhận đầu tư là thủy điện ĐăkĐrinh 2, Sơn Tây và Sơn Trà 1. Riêng đối với DATĐ ĐăkĐrinh 2, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo chủ đầu tư phải điều chỉnh dự án để đảm bảo các quy định tại Thông tư 43/2012 của Bộ Công Thương. Nếu không đáp ứng yêu cầu thì UBND tỉnh thu hồi giấy chứng nhận đầu tư.

Rõ ràng việc UBND tỉnh Quảng Ngãi mạnh tay cắt giảm, loại bỏ các DATĐ không có khả năng thực hiện hoặc gây ảnh hưởng đến dân cư là việc làm đúng đắn, tuy nhiên theo quan điểm của H. Sơn Hà thì tất cả các DATĐ chưa thi công (Sơn Trà 1 và ĐăkĐrinh 2) và chưa cấp phép đầu tư (Trà Khúc 1, Thạch Nham) đề nghị không tiếp tục triển khai và loại khỏi quy hoạch. Và để thể hiện quan điểm này, Huyện ủy, UBND H. Sơn Hà lại có báo cáo gửi UBND tỉnh Quảng Ngãi nói rõ quan điểm đề nghị tiếp tục rà soát, loại bỏ các DATĐ gây ảnh hưởng xấu đến xã hội và môi trường trên địa bàn.

Nguyễn Tuấn